Nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej może mieć postać aft Suttona. Bywa, że te bolesne, duże wykwity utrudniają mowę i połykanie. Co robić, gdy się pojawią? Jakie kroki podjąć w leczeniu afty Suttona? Sprawdź.
Contents
Czym są afty Suttona?
Afty Suttona, znane też jako duże afty, to jedne spośród trzech rodzajów aft. Występują zaledwie u 10-15% osób, które cierpią na nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej. Częściej dotykają osób dorosłych [1]. Mają postać dużych (średnica powyżej 10 mm), okrągły lub owalnych, głębokich owrzodzeń, które są otoczone wypukłą, czerwoną obwódką zapalną [2].
Wykwity występują pojedynczo lub w skupiskach maksymalnie do 5 aft. Atakują głównie błonę śluzową policzków i podniebienie miękkie, ale mogą też pojawiać się na dziąsłach, podniebieniu twardym i grzbietowej powierzchni języka. Goją się długo, bo od 2 do 6 tygodni i zazwyczaj pozostawiają blizny [1].
Czy afty Suttona są groźne?
Duże afty są bolesne, utrudniają picie, jedzenie i mówienie. Bywa, że towarzyszy im gorączka oraz powiększenie węzłów chłonnych, co może być niebezpieczne dla zdrowia. Poza tym zdarza się, że owrzodzenia ulegają nadkażeniu i rozwija się infekcja bakteryjna lub grzybicza [1].
Ponadto nie wolno lekceważyć nawracających nadżerek, chociażby ze względu na możliwość ich pomylenia z groźniejszymi zmianami. Okazuje się, że niektóre łagodne postacie nowotworów mogą przypominać afty Suttona [3]. Dlatego niezbędna jest wizyta u lekarza.
Jak rozwijają się duże afty?
Rozwój aft Suttona to wieloetapowy proces, który obejmuje cztery poniższe etapy [1].
- Początkowe objawy, czyli tzw. faza zwiastująca rozwój nadżerki: swędzenie, pieczenie, mrowienie, parestezje pojawiające się na około dobę wcześniej w miejscu wykwitu.
- Tworzenie się niewielkiej grudki i nasilanie bólu, czyli tzw. faza przedowrzodzeniowa.
- Faza owrzodzenia, czyli pełnowymiarowy wykwit z białym nalotem.
- Proces gojenia nadżerki.
Jakie kroki podjąć w leczeniu aft Suttona?
Już na etapie zwiastunów rozwijającej się nadżerki można wykorzystać domowe środki zaradcze, które złagodzą stan zapalny. Należą do nich [2]:
- płukanie jamy ustnej roztworem wody z solą lub naparami z szałwii, rumianku i innych ziół o właściwościach przeciwzapalnych;
- smarowanie zmian naturalnym żelem aloesowym lub olejkiem z drzewa herbacianego.
Warto unikać spożywania gorących posiłków oraz pikantnych, słonych i kwaśnych potraw, by nie zaogniać stanu zapalnego.
Gdy jednak pojawi się wykwit, najlepiej sięgnąć po dostępne w aptekach bez recepty preparaty na afty. Występują w formie żeli, maści lub aerozoli. W składzie zawierają substancje wspomagające gojenie się zmian, odkażające, ściągające i przeciwbólowe [2].
Kiedy dostępne środki i domowe sposoby nie działają, a zmiany często nawracają lub są na tyle dotkliwe, że utrudniają codzienne funkcjonowanie, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem stomatologiem lub internistą.
Jak trafna diagnoza pomaga w leczeniu aft Suttona?
Skuteczność leczenia aft Suttona może być uzależniona od ustalenia przyczyn występowania zmian. Afty duże często pojawiają się na skutek urazu mechanicznego błony śluzowej jamy ustnej. Jednak mają też tendencję do zaistnienia u osób zestresowanych, przemęczonych, z obniżoną odpornością. Mogą mieć także związek z niedoborem witamin i składników mineralnych, zwłaszcza żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12 [2]. Dlatego czasami może być konieczne wdrożenie suplementacji, by uzupełnić w organizmie zbyt małe ilości składników odżywczych niedostarczanych z pokarmem.
Poza tym nawracające afty Suttona wymagają poszerzonej diagnostyki, gdyż ich przyczyny mogą leżeć w chorobie ogólnoustrojowej. Należą do nich m.in. celiakia, nieswoiste zapalenia jelit, zakażenie wirusem HIV [1] oraz choroba Leśniowskiego i Crohna, opryszczkowe zapalenie skóry i toczeń rumieniowaty układowy [2].
Dlatego trafna diagnoza przyczyn występowania dużych, bolesnych nadżerek jest kluczem do sukcesu leczenia tej uciążliwej dolegliwości.
Artykuł powstał przy współpracy z Bausch + Lomb
Bibliografia:
[1] Krawiecka E., Występowanie nawracającego aftowego zapalenia jamy ustnej w aspekcie chorób ogólnoustrojowych oraz niedoborów żelaza, witaminy B12 i witaminy D, Rozprawa doktorska, 2017, Klinika Gerostomatologii i Patologii Jamy Ustnej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu.
[2] Kuźnik M., Afty – przyczyny i leczenie, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-przyzebia/295854,afty-przyczyny-i-leczenie (dostęp: 08.02.2024)).
[3] Tyszkiewicz I., Kozłowski Z., Współczesne poglądy na temat leczenia aft nawracających – przegląd piśmiennictwa, /1/2015/XLIII: 83-88.
